این روزها با وجود اینکه اوضاع اقتصادی روزهای خوبی را سپری نمی کند و اغلب مردم در شغل ها و صنف های مختلف، با مشکلاتی روبرو هستند اما مشاهده می شود که در موارد متعددی در زندگی مردم، مخارج و هزینه های غیرضروری وجود دارد که بسیاری از آنها می توانند مصادیقی برای اسراف تلقی شوند.
روزهای عید در هر جامعه و فرهنگی، رنگ و بوی خاص خودش را دارد. آنچه واضح است اینکه این روزها از اواخر اسفند و و اوایل فروردین برای مردم، تلاطم و هیجاناتی را به دنبال دارد که از جنبه های متفاوتی می توان به آن نگاه کرد. بسیاری از مردم در روزهای پایانی سال بر این موضوع اصرار دارند که به هر قیمتی به خانه تکانی بپردازند و عده زیادی هم شدیدا به خرید شب عید معتقدند. همین امر موجب می شود تا جمعیت کثیری به خیابان ها و بازارها روانه شوند تا به خرید بپردازند و عده ای هم در روزهای آغازین سال به دنبال خرج کردن و خوش گذرانی و دید و بازدید های مفصل و خاص هستند! اما به نظر می رسد همه این آئین ها و سنت ها موضوعیت و زیبایی دارند به شرطی که به درستی انجام شوند و دچار افراط نشوند و اما افراط، مقوله ای جدی است که باید درباره آن تامل شود.
این روزها با وجود اینکه اوضاع اقتصادی روزهای خوبی را سپری نمی کند و اغلب مردم در شغل ها و صنف های مختلف، با مشکلاتی روبرو هستند اما مشاهده می شود که در موارد متعددی در زندگی مردم، مخارج و هزینه های غیرضروری وجود دارد که بسیاری از آنها می توانند مصادیقی برای اسراف تلقی شوند. هزینه هایی که می توان از آنها چشم پوشی کرد یا اینکه آنها را به حداقل رساند. به عنوان مثال می توان به خرید تنقلاتی که برای عید نوروز مرسوم شده اند اشاره کرد.
اینکه نسبت به این موضوع قیود جدی برای عده ای وجود دارد که آجیل شب عید در چند رنگ و مدل باید خریداری شود. یااینکه چند مدل شیرینی لازم است بر سر میز سال نو وجود داشته باشد. به این ترتیب حتی خانواده هایی که با مسائل مالی روبرو هستند به هر قیمتی تلاش می کنند تا میز تنقلات شب عید را تکمیل کنند و وقتی دلیل این اقدام را از برخی از آنها جویا شوید، اینطور پاسخ می دهند که بالاخره این یک رسم است و درست نیست که انجام نشود. در رابطه با خرید البسه هم این داستان وجود دارد که عده ای صرفا به این خاطر که سال جدید از راه می رسد خود را ملزم میدانند تا به این مناسبت به تهیه پوشاک برای خود و فرزندان خود بپردازند. زمانی فرم زندگی افراد به گونه ای بود که تنها یک بار در سال به خرید لباس می رفتند و آن هم شب عید بود. اما در حال حاضر فرهنگ مصرفی به قدری در میان مردم جا باز کرده که تمام طول سال این فرصت را ایجاد می کند تا افراد به خرید البسه و پوشاک بپردازند. به همین جهت به نظر می رسد این تاکید ها گه گاهی رنگ و بوی اسراف به خود می گیرد و چه بسا افرادی که به این خریدها می پردازند، هیچ نیازی ندارند و صرفا برای تنوع در حال و هوای سال نوی شان به این کار دست میزنند.
به این مقوله می توان از دو بعد نگاه کرد. یک بعد آن به جنبه های اخلاقی برمی گردد. یعنی شرط و شروط اخلاقی اینطور ایجاب می کند که در موارد متعدد نسبت به خریدهای غیرضروری چشم پوشی کنیم. حال می توان این چشم پوشی را به این صورت انجام داد که مثلا یک فرد متمول و بی نیاز که قصد دارد به خریدی اضافه بپردازد از آن صرف نظر کند و مثلا هزینه آن را به مستمندی بدهد. افرادی هم که از وضعیت مالی معمولی برخوردار هستند می توانند اینطور به قضیه نگاه کنند، که دلیلی وجود ندارد تا هزینه ای غیرضروری و حتی مازاد بر توانایی مالی خود انجام دهند. به این ترتیب می توان اسراف را از برخی جنبه های مرسوم زندگی روزمره حذف کرد.
اما بعد دیگر این ماجرا را می توان از منظر دینی و اعتقادی بررسی کرد. اینکه در قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، بارها و بارها به موضوع اسراف اشاره شده و اینکه اسراف کنندگان از رحمت پروردگار دور خواهند ماند در کنار روایات بسیاری که از ائمه معصومین در این زمینه نقل شده، حاکی از این مطلب است که اسراف کردن عملی ناشایست و ناپسند است که نظر رحمت خداوند را از انسان دور می سازد. مصادیق متعددی هم برای این مطلب تعریف شده تا برای همه روشن باشد که مقصود ار اسراف چیست.
در حال حاضر فرهنگ مصرفی به قدری در میان مردم جا باز کرده که تمام طول سال این فرصت را ایجاد می کند تا افراد به خرید البسه و پوشاک بپردازند. به همین جهت به نظر می رسد این تاکید ها گه گاهی رنگ و بوی اسراف به خود می گیرد و چه بسا افرادی که به این خریدها می پردازند، هیچ نیازی ندارند
اما نکته جالب توجهی که بد نیست به آن اشاره شود مربوط به موجی است که اخیرا در میان مردم رواج یافته به این صورت که وقتی پای مناسبت های مذهبی به میان می آید همه از این موضوع سخن می گویند که بهتر نیست به جای نذری دادن، این مبالغ را صرف فقرا کرد. اما در مناسبت های دیگر که ارتباط چندانی هم با اداب و رسوم ملی و مذهبی ما ندارند، هزینه های زیادی صرف خرید کادو،شکلات و عروسک می شود و در این زمینه کسی سخن از اسراف به زبان نمی آورد. در صورتی که سنت نذری دادن عملی است که به لحاظ اعتقادی شایسته و ممدوح است و موجب بهره مندی همه اقشار مردم از اطعامی مجانی می شود که اثار و برکات زیادی را به دنبال دارد. حال این سوال ایجاد می شود که سنت خریدن عروسک و شکلات چه بهره های فردی و اجتماعی را به دنبال دارد.
واقعا دلیل این همه اسراف و این همه ریخت و پاش چیست؟
پذیرایی از میهمان ،کار پسندیدای است ، اما اشرافی گری ها و دور ریختن نعمت های خدا چه معنایی دارد؟
پوشیدن لباس تمیز و نو خوب است ؛ اماچرا باید به بهانه ی سال جدید ،هزینه های غیر لازم برخانواده تحمیل کرد و لباس های نو سال قبل را نادیده گرفت؟
رفتن به مسافرت بسیار جالب و فرح زاست؛ اما آسیب زدن به کشت زار و شکستن درختان و آلوده کردن رودخانه ها با چه منطقی انجام می پذیرد؟
حقیقت نوروز، تجدید دوستی ها ، تعمیق محبت ها ، گسترش مهربانی ها ، طراوت بخشیدن به روح ، افزایش ایمان و حرکت به سوی پاکی و پارسایی است. پس چرا به جای توجه به این حقیقت ،برخی نوروز را بهانه ای برای ناشکری و اسراف قرار می دهند؟
اسراف ،باعث تباهی نعمت ها ، افزایش فقر و فاصله گرفتن از فیض و رحمت خداست .بیایید تا این پدیده شوم را از روزهای مبارک عید ، دور کنیم .
امام حسن عسگری (ع) می فرماید : از اسراف بپرهیزید که اسراف ، کار شیاطین است.
آنچه مهم است اینکه موضوع اسراف را به درستی بشناسیم و درباره آن تامل بیشتری داشته و برای آموزش آن به کودکانمان، همت جدی داشته باشیم.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
